Nó cũng làm cho cả loạt quả tim chạy theo bóng dáng nó, hớp những ảo ảnh của hạnh phúc, sụp những hầm hố sau cùng nghiến răng trong tuyệt vọng. Cả một sự thăng trầm về văn minh, sự tồn vong về hạnh phúc của bao nhiêu người tùy thuộc ở quyền lãnh đạo hay bổn phận tuân phục của họ. Không biết tại sao khờ khạo thích những cửa lòng mở ra vô lý để rước bất cứ ai.
Ngày xưa chế độ gia đình cứ trói buộc sự khai trí của bạn gái một phần nào, nên ở nhiều lĩnh vực trí thức họ vắng bóng. Ơû trong xã hội nghèo mà nghèo được coi là tội, mà nhân đức thanh bần bị dìm xuống đất đen, mà thần tài là chúa tể, nhiều bạn trai nuôi lý tưởng học xong chiếm cho được một địa vị xã hội để lôi một kiếp sống trưởng giả trong tiền bạc, sung sướng. Trong cơ quan có kỷ luật mà họ thụ giáo hay cộng tác, họ cho những luật đúng giờ đúng khắc là dây rối vướng chân họ.
Tôi lại không dám đòi hỏi bạn tử đạo để bảo thủ lòng khiết bạch. Người bạn trai có y tâm trạng nầy. Chừng nỗi cọc, có kẻ xúi dục hay lòng tự ái bị chạm quá, thì bạn trai không nhịn ai đâu.
Phải cho là triệu chứng đáng ngại khi con trai trong gia đình tối trằn trọc ngủ không được và khi lên bàn ăn bắt ngán. Thưa bạn, tất cả những lý do có thể làm cho trên mặt bạn trai như có tết. Một khi kẻ nầy bị ái tình, nhục tình chi phối thì đàn bà không đủ nghị lực để từ chối sự mua bán tình yêu.
Dĩ nhiên là họ bất kể nhân cách, xã giao, nhân nghĩa. Cơn buồn như cái vun nặng trình tr ịch đ è trên tâm hồn họ. Tập cho tinh thần sống thánh thiện lúc ở một mình cũng như lúc sống tập thể.
Đến đây thấy con người bạn trai có những thể cách xử thế đặc biệt hơn bạn gái, mà điểm nổi bật nhất là phức tạp và phức tạp. Lấy cái hình thức nầy để sống kiểu trưởng giả đã đành mà để lường gạt thiên hạ, dụ dỗ tình yêu ngày càng hay. Nhưng dầu sao họ cũng là thành phần ta phải phục vụ.
Có nhiều điều lúc bé thơ họ ngó bằng cặp mắt bồ câu vô tư: họ cười rồi khóc, mới khóc lại cười. Trong lãnh vực giáo dục, người có trách nhiệm nên biết tâm lý ất để nắm nam thanh. không kịp đắp cái gì, đầu mài xuống chỗ nằm, bất kể gối nằm, gối ôm.
Lúc làm giám thị cho một tổ chức giáo dục nọ, tôi thường bắt được nhiều thư tình tứ của thứ bạn trai lai gái ấy. Đừng ai trách cứ họ: chính họ cũng trách mình sao yếu đuối, cầm lòng không được. Người bạn trai chưa phải là người nuôi chí lớn nhưng không phải không có nhiều cao vọng.
Biết đ ào luyện mầm tự trọng bạn trai sẽ có nhân cách cao thượng: nó là lý tưởng của bất cứ ai trên đời. Giáo dục thanh niên mà gọi là nắm thanh niên là đó. Thấy một chàng trai đẹp người, vui tính họ liền cho người ấy là đáng phục, họ có thể kết nghĩa cầm sắt.
Cũng không đáng ngạc nhiên: nhiều thanh kiếm phải sét vì giọt lệ đàn bà. Nhưng họ xử cứng rắn vì họ giàu tự trọng. Tính giao là một điểm thi hành trong chương trình của trời đất đối vớ nhân loại.