Nhưng chúng chứa bài học cao quí. Việc cho là tối hảo hồi 15 tuổi, qua tuổi 40 bạn thấy khờ dại quá. Cũng nên để ý bạn trai nếu có chết sống thân mật đến đâu mà có bóng giai nhân xen vào thì nghi kỵ, hiềm thù đến đó.
Đó là chưa nói sự rút rỉa của lương tâm, sự trừng phạt của lưỡi đời mai mỉa. Quả thực tội nghiệp tuổi khờ dại của biết bao nhiêu tâm hồn nếu được hướng dẫn sẽ trở nên vô cùng tốt đẹp. Tôi muốn nói bạn trai ấu trĩ có xu hướng tự nhiên hiểu biết về người, về sự vật, về hiện tượng theo những dữ kiện cung cấp bởi ngũ quan hơn là do sự suy luận già giặn.
Mấy năm lăn lóc trong nghề giáo dục thiếu và thanh niên nam nữ, tôi biết được bao nhiêu bạn trai không theo tôn giáo nào hết mà lương tâm tự nhiên trong trắng. Ở những tổ chức giáo dục mà bạn trai được giao thiệp rộng với bạn gái thì bịnh đồng tính ái ít phổ thông nhưng tính dâm loạn hay phổ biến. Mà lớn lên họ không vậy nữa.
Sự giao thiệp quá lố của bạn trai đem đến cho họ các ác quả trên còn làm thể xác họ suy kiệt, rã rời. Nhưng kẻ sắp gạt họ có lời lẽ mánh lới tế nhị, quỷ quyệt hơn. Hình như cửa lòng họ không khóa.
Tôi nói ngay tinh thần nhiệm vụ của nam giới đối với xã hội nhỏ của họ là gia đình. Tôi muốn bạn để ý một nền giáo dục toàn bích mà tôi thường gọi nền giáo dục nhân vị xã hội. Không biết thời xưa hay ở tương lai làm sao, nhưng ở thời đại ta, trong lãnh vực trung học, đại học, bạn trai hay bị náo động tinh thần quá.
Không có niềm vui nào đậm đ à bằng niềm vui sau lúc thắng được cơn cám dỗ về thể xác thịt. Chơi xong họ lên ăn hay đi ngủ thì ăn mạnh ngái khì khì chớ không nhớ cái gì cả, kể cả hồi nãy lùi khoai lên bị má đập cho đũa bếp. Nhưng tôi phải công bình nói ở đây một khuyết điểm của họ là ích kỷ.
Chỉ có những tâm hồn tự do đó mới nhẹ nhàng bay lên giữa bầu trời của thánh đức, quê hương của Thượng đế là Đấng toàn Thánh. Lắm lúc mẹ mang con nặng nhọc, song không dám âu sầu vì muốn con sau nầy vui tươi. Đã không lo đ ào luyện ý chí thì phải chịu những hậu quả của tình yêu sai lạc.
Vào những chiều thu cô độc họ lấy ra đọc như người đọc kinh nhựt tụng. Họ tin tương lai họ sẽ rực rỡ trong một gia đình như ý. Nhưng nam thanh ấy không để nó hướng về một người nữ.
Trong khi làm việc công, khi giúp kẻ khác, đáng phục nhất là bạn trai không nghĩ gì được trả ơn. Các tật nầy hại suốt đời họ về mặt xã giao cũng như lãnh đạo. Ai bị chê là già thì bất mãn.
Nhưng, thưa bạn, chuyện đâu còn có đó và chuyện đâu rồi cũng vào đấy. Ai có nhiệm vụ giáo dục thanh niên sáng suốt đ ào luyện họ mà không hơn một lần gặp họ viết thư tình. Tôi chỉ nhấn mạnh ở chỗ bạn trai đừng tỏ ra mình là phái yếu ở chỗ chạy theo mê say, thờ lạy ảnh giai nhân.