Từng khoảnh khắc, ý thức của bạn kiến tạo ra cái thế giới mà bạn cư trú. Ngược lại, nếu cần phải hành động, thì bạn sẽ không còn phản ứng từ tâm trí có điều kiện của mình nữa, mà phản ứng cảu bạn đối với hoàn cảnh sẽ xuất phát từ sự hiện trú hữu thức. Hãy quan sát tâm trí.
Ở đây chủ yếu đề cập đến đau khổ về mặt tình cảm, nó cũng là nguyên nhân chính gây ra đau đớn và bệnh tật ở thể xác. Nhiệm vụ chủ yếu của bạn không phải là tìm cầu sự cứu rỗi thông qua sự sáng tạo một thế giới tốt đẹp hơn, mà là thức tỉnh bước ra khỏi sự đồng hóa với hình tướng. Làm sao bạn có thể tức giận đối với căn bệnh của ai đó chứ? Câu trả lời hợp tình hợp lý duy nhất chính là lòng trắc ẩn.
Bất cứ người nào có cái quầng đau khổ kiên cố mà không có đủ tuệ giác để giải trừ sự đồng hóa với nó thì sẽ không chỉ thỉnh thoảng hoặc không ngừng bị buộc phải làm sống lại các tình cảm đau khổ của họ, mà còn có thể dễ dàng trở thành thủ phạm hoặc nạn nhân của bạo hành, tùy thuộc vao tình hình mà tính chủ động hoặc tính thụ động thắng thế trong cái quầng đau khổ này. Đừng lo lắng nếu như thỉnh thoảng tâm trí lôi kéo được chú ý của bạn ra khỏi cơ thể và bạn lại đánh mất bản thân trong một ý nghĩ nào đó. Đó là lý do giải thích tại sao nó chơi trò ô chữ và chế tạo bom nguyên tử.
Ngay khi một trong những cánh cổng ấy mở ra, tình thương hiện diện trong bạn như là “tri kiến nhờ cảm nhận” về cái nhất thể. Một số hình thức này, như các tôn giáo cổ xưa chẳng hạn, đã bị che phủ quá nhiều bởi chất liệu ngoại lai đến mức tinh hoa của chúng hầu như hoàn toàn bị che khuất. Nếu bạn cho rằng mình cần có thêm thời gian, thì bạn nhất định sẽ có thêm thời gian – và thêm đau khổ.
Cảm nhận sẽ đưa bạn đến gần sự thật về con người bạn hơn là suy nghĩ. Hầu hết mọi người đều hoàn toàn không ý thức về chiều kích này. Sự không tha thứ thường nhằm vào người khác hay vào chính bản thân mình, nhưng cũng có thể nhằm vào bất cứ hoàn cảnh hay tình huống nào đó – trong quá khứ, hiện tại, hay tương lai mà tâm trí bạn không chịu chấp nhận.
Nó là chất ô nhiễm tinh thần, và có một mối liên hệ sâu sắc giữa tình trạng gây độc và tàn phá thiên nhiên với khía cạnh tiêu cực vô cùng lớn lao đã tích lũy trong linh hồn tập thể của nhân loại. Hãy cảm nhận bản thân bạn trở nên trong suốt, có thể nói như vậy, không có tính rắn đặc của cơ thể vật chất. Thông qua cơ thể nội tại, bạn mãi mãi hợp làm một vối Thượng đế trong trạng thái nhất thể.
Một số có tính bạo hành thể xác, còn phần nhiều thì có tính bạo hành tình cảm. Hành động này đơn giản có nghĩa là tập trung chú ý vào dấu hiệu đó. Tuy nhiên, lối thiền định này không thay thế được cách đó.
cái tri kiến này không chối bỏ đau khổ mà còn vượt lên trên đau khổ. Nhưng cái cơ thể vật chất hữu hình đó chỉ là vỏ bọc bên ngoài, hay đúng ra nó chỉ cho ta một cảm nhận giới hạn và méo mó về một thực tại sâu thẳm bên dưới nó mà thôi. Một khía cạnh khác nhau của đau khổ về mặt xúc cảm thuộc phần nội sinh của tâm trí vị ngã, nó chính là cái cảm nhận thâm căn cố đế về sự thiếu thốn hay bất toàn, về tình trạng không trọn vẹn.
Khi bạn thực sự sử dụng tâm trí, nhất là trong trường hợp cần đến một giải pháp sáng tạo, thì cứ khoảng vài phút bạn lại dao động giữa suy nghĩ và tĩnh lặng tức là giữa tâm trí và vô niệm. Nếu bạn đang có một mối quan hệ, rất nhiều thách thức xuất hiện thông qua người bạn đời. Bạn không còn biết thưởng lãm hoa thơm cỏ lạ bên đường nữa, bạn cũng không cảm nhận được vẻ mỹ quan và huyền nhiệm của cuộc sống đang mở ra chung quanh khi bạn hiện trú ở cái Bây giờ.
Nhằm giúp cho các môn đệ không chú tâm đến thời gian nữa, Thiền sư vĩ đại Lâm Tế thường đưa ngón tay lên rồi chầm chậm hỏi: “Khoảnh khắc này thiếu cái gì?”. Cảm nhận nó từ bên trong. Tìm hiểu quá khứ và do đó hiểu rõ lý do khiến cho chúng ta làm một số việc, phản ứng theo một số cách, hay tại sao chúng ta bất thức tạo ra loại bi kịch, các khuôn mẫu đặc biệt trong các mối quan hệ của mình, và vân vân, chẳng phải là hữu ích đó sao?